วัตถุประสงค์ของการวิจัยครั้งนี้ เพื่อสืบค้นประวัติวัฒนธรรมการผลิตและการบริโภคข้าวยำปักษ์ใต้  จากการเก็บข้อมูลจากผู้ผลิตและผู้บริโภคข้าวยำในพื้นที่ปักษ์ใต้ทั้ง 14  จังหวัด ๆ 3 ชุมชน โดยใช้แบบฟอร์มการสัมภาษณ์  และการสัมภาษณ์เชิงลึกด้วยวิธี snow  ball ผลการศึกษาพบว่าข้าวยำที่นิยมบริโภคในชุมชนไทยมุสลิมและข้าวยำที่เป็นที่นิยมมี 2 ชนิด คือ ข้าวยำน้ำราดและข้าวยำคลุก ดดยข้าวยำน้ำราดในทุกจังหวัด ได้รับอิทธิพลความนิยมจากอำเภอยะหริ่ง จังหวัดปัตตานี ส่วนข้าวยำคลุกนิยมรับประทานมากในจังหวัดนครศรีธรรมราช  และในเดือนถือศีลอดของชาวไทยมุสลิม  ทุกพื้นที่นิยมรับประทานข้าวยำคลุก  เนื่องจากความสะดวกในการผลิต  และคุณค่าทางยาที่ช่วยป้องกันโรคเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร  และช่วยในการขับถ่าย  ยกเว้นจังหวัดปัตตานีและนราธิวาส ที่นิยมข้าวยำราดในเดือนถือศีลอด และจังหวัดสงขลาซึ่งเป็นพื้นที่รอยต่อของสองวัฒนธรรม  คือ วัฒนธรรมไทยมุสลิมทางภาคใต้ตอนล่าง และวัฒนธรรมไทยพุทธทางภาคใต้ตอนบน  ในเดือนถือศีลอดนิยมรับประทานข้าวยำคลุกและข้าวยำน้ำราดใกล้เคียงกัน สำหรับน้ำราดหรือน้ำบูดู พบว่าหากไม่ผลิตเองในพื้นที่ก็นิยมน้ำบูดู จาก อำเภอสายบุรี จังหวัดปัตตานี การหุงข้าวโดยทั่วไปนิยมใช้น้ำใบยอ ยกเว้นจังหวัดนราธิวาสที่นิยมใช้ในพันสมอ  และพื้นที่ภาคใต้ตอนบนมีการใช้น้ำดอกอัญชันอยู่บ้าง  สำหรับประวัติการผลิตข้าวยำทุกพื้นที่ไม่สามารถตอบได้แน่ชัด โดยเกือบทั้งหมดได้รับวัฒนธรรมการผลิตและการบริโภคข้าวยำมาจากบรรพบุรุษ